- PLUMBUM
- PLUMBUMGraece μόλυβδος, a Midacrito inventum, primumque e Cassiteride Insul. apportatum, Plin. l. 7. c. 56. aliud album, aliud nigrum est. De illo idem, l. 34. c. 17. Album incoquitur aereis operibus Galliarum inventô, ita ut vix discerni queat ab argento ——— Dein vero et argentum incoquere simili modô coepêre equorum maxime ornamentis etc. Eius experimentum in charta est, ut liquefactum pondere, non calore, videatur rupisse. De isto ibid. Nigrô plumbô ad fistulas laminasque utimur. Genera,Iovetanum, Caprariense, Oleastrense etc. Vide totum'caput, ut et sequens, ubi de Plumbi vario usu, in Medicina praesertim; e quibus illud solum depromere placuit, quod visa in quiete venerea sponte erumpentia his laminis Calvum Oratorem cohibuisse. et Neronem laminâ pectori impositâ, sub eâ cantica exclamâsse sicque alendis vocibus demonstravisse rationem, tradit. Praeterca in re nummaria, in obsignando, in suppliciis, eius usus, uti Iam vidimus. Sed et, cum in palmarum foliis primo scriptitatum esset; deinde quarundam arborum libris: Postea publica monumenta plumbeis voluminibus, mox et privata linteis confici coepta, Idem Plin. l. 13. c. 11. Ubi volumnia improprie dixit, pro laminis: ut magis proprie eas vocat, l. 34. c. 18. Chartam plumbeam appellat Sueton. in Nerone, c. 20. ubi Casaubonum vide; et Iosephus contra Apion. l. 1. ubi ex eo memorat, ut Bocchoris Aegypti Rex Iudaeos leprâ ac depetigine laborantes iusserit εἰς μολυβδίνους χάρτας ενδήςαντας, plumbs chartis involutos, in mare dare praecipite, Scriptum autem in plumbo, stylô ferreô, Iobi c. 19. v. 23. 24. quomodo Hesiodi ἔργων καὶ ἡ μερῶν, exaratorum, meminit Pausanias, in Boetieis: At quia flexile plumbum, postea aes in scribendo placuit magis; Quam in rem vide Voss. de Arte Gramm. l. 1. c. 35. Mansit tamen alius in scribendo eius usus: Plumbum enim quô praeducebantur lineae, memoratur in veteri Epigramm.Τὸν χροχόεντα μόλυβδον, ὅς ἄτραπον οἶδε χαράςςειν,Ο᾿ρθ`α παραξύων ἰθυτενῆ κανόνα.Orbiculare plumbum, quod semitam novit seulpere,Recta radens in rectum extensam regulam.Nempe non stylô solum ferreô, sed et plumbô, lineas olim praeducere soliti sunt, seripturam directuras. Hinc in alio Epigr.Καὶ κανόνα τροχαλοῖο κυβερνητῆρα μολύβδου.Et regulam rotundi directricem plumbi.Item in alio,Καὶ μολίβῳ χρωςτῆρι κανὼν τύπον ὀρθὸν ὀπάζων.Et plumbô colorante regula viam rectam exhibens.Canon enim sive regula apposita plumbum dirigebat, ad rectas lineas praeducendas, quibus scriptura insisteret. Catullus, Epigr. 22. v. 8.———— ———— membranaDirecta plumbô et pumic, omnia aequata.I. e. plumbô directa ad regulam. Rotundum autem plumbum illud fuisse, testantur Epigrammata citata, in quibus τροχόεες et τροχαλὸς appellatur, Sic κυκλοτερὴς dicitur, in alio, Κυκλοτερὴς μόλεβος ςημάντωρ ςελίδων πλευρῆς. Et γυρὸς, in alio, Γυρὸς κυανέης σημάντωρ γραμμῆς. Tenuis videl. eplumbo lamina fuit et in rotundum formata. Latini Praeductale dixerunt, a praeducendis lineis, Graeci recentiores παράγραφον, etc. Vide infra Praeductal. Porrogymnasticae saltatiovis genus unum fuit, quô non solum manibus ponduscula, halteres dictos, habebant, sed et graviora ponder a ex plumbo, interdum in manibus, nonnumquam supra humeros, aliquando et supra caput, imo et in pedibus quandoque, gestaverunt, ut melius exercerentur: quemadmodum videre est ex vetustae tabulae pictura, in qua saltantes appositissime repraesentantur, ab Hier. Mercuriali Operi suo de arte Gymn. insertâ, l. 2. c. 11. Vide quoque supra, in Cestus. Imo et catapirater plumbus, quô maris altitudo tentariconsuevit (unde et vocis originem arcessit Isidorus, quasi pilumbum, quod pilis ex hoc metallo primum factis id tentatum fuerit, dici asserens;) occurrit apud Lucillium, qua de re vide supra, voce Catapirater. Ut alia omittam. Coterum celebre Plinii tempore in Baetica Antonianum et Santarense metallum fuit: laboriosius in Hispania erutum totasque per Gallias, sed in Britannia summe terrae eorio adeo large, ut lex ultro diceretur, ne plus certô modô fieret, l. 34. et 7. citat. Hodie ex Suecia magna eius vis affertur, Auctor Anon. Obis Terr. de Commerciis. Pomoria quoque Orcadum maxima, eius fodinis celebris est. India, uti nec aes, sic nec plumbum habet, gemmisque suis et margaritis haec permutat, Plin. ibid. etc. de Plumbi vero Tyrii monopolio, a Pythocle, in bonum Atheniensum excogitato, aliquid supra, voce Monopolium.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.